Tuesday 16.05.2023
Grande Auditório - Fundação Calouste Gulbenkian - Lisbon (PT)
ROLLING STONE - ANTOINE BRUMEL’S EARTHQUAKE MASS IN TIMES OF DISASTER
Thursday 18.05.2023
Orangerie — Kunstfestspiele Herrenhausen - Hanover (D)
ROLLING STONE - ANTOINE BRUMEL’S EARTHQUAKE MASS IN TIMES OF DISASTER
Saturday 20.05.2023
Concertzaal - Muziekcentrum De Bijloke - Gent (B)
ROLLING STONE - ANTOINE BRUMEL’S EARTHQUAKE MASS IN TIMES OF DISASTER
Tuesday 13.06.2023
Friedenskirche Sanssouci - Musikfestspiele Potsdam - Potsdam (D)
LAMENTS OF DAVID FOR JONATHAN AND ABSALOM (Première of new programme)
ROLLING STONE
Antoine Brumel’s Earthquake Mass in Times of Disaster
What can art and music mean in times of disaster and crisis? Graindelavoix consulted Pieter Bruegel (1569), who began painting grisaille (stone-colored) works in the 1560s in response to political disasters and iconoclasm, and the French composer Antoine Brumel (+1512), whose 12-part Earthquake Mass was rediscovered by Orlandus Lassus in the same period. For these artists, ‘resurrection’ is not an uprising, revolt or revolution, but a petrifying confrontation with the rumble of a colossal tombstone, with stone dust, rubble and a black hole. On the ruins of past and present, Graindelavoix recreates Brumel’s composition, anticipated by images from the short neorealist documentary “Il Culto delle Pietre” (1967) by Luigi di Gianni, an allegory of a modern world marked by inertia and superstition. Add to the color and grit of the voices the deliberate anachronism of four wind instruments (cornetto, horns, serpent), together with the interventions of the legendary Portuguese guitarist Manuel Mota, and you get an idea of Graindelavoix’s atlas of disasters.
*
Wat kunnen kunst en muziek betekenen in tijden van ramp en crisis? Graindelavoix ging te rade bij Pieter Bruegel (1569), die grisaille (steenkleurige) werken begon te schilderen in de jaren 1560 als reactie op politieke rampen en beeldenstorm, en bij de Franse componist Antoine Brumel (+1512) , wiens 12-stemmige aardbevingsmis werd herontdekt door Orlandus Lassus in dezelfde periode. Voor deze kunstenaars is ‘verrijzenis’ geen opstand, revolt of revolutie, maar een verstenende confrontatie met het gedaver van een kolossale grafsteen, met steengruis, puin en een zwart gat. Op de ruïnes van heden en verleden herschept Graindelavoix Brumels compositie, ingeleid door beelden uit de korte neorealistische documentaire “Il Culto delle Pietre” (1967) van Luigi di Gianni, allegorie van een moderne wereld getekend door inertie en bijgeloof. Voeg bij het coloriet en het gruis van de stemmen het opzettelijke anachronisme van vier blazers (cornetto, hoorns, serpent), en de interventies van de legendarische Portugese gitarist Manuel Mota, en je krijgt een idee van de rampen-atlas van Graindelavoix.
with:
Teodora Tommasi, Florencia Menconi, soprano
Andrew Hallock, alto
Albert Riera, Andrés Miravete, Marius Peterson, tenor
Tomàs Maxé, Arnout Malfliet, bass
Lluis Coll i Trulls, cornetto
Berlinde Deman, serpent
Pierre-Antoine Tremblay, horn
Christopher Price, horn
Manuel Mota, electric guitar
artistic concept: Björn Schmelzer
sound concept, compositions and arrangements: Manuel Mota (in collaboration with Tremblay, Price, Coll i Trulls & Deman)
live sound engineering : Alex Fostier
light design: Fostier, Garcia & Schmelzer
external ear & artistic advice: Margarida Garcia
production: Katrijn Degans
coproduction with Klarafestival Brussels, Muziekcentrum De Bijloke Gent & Kunstfestspiele Herrenhausen
The project will continue touring during the Summer with performances in Hamburg (Elbphilharmonie/Kampnagel Festival), Utrecht (Early Music Festival) and Bern (Musikfestival)
EXTRA
In Gulbenkian Lisbon, on 16 May, there will be a pre-talk between Björn Schmelzer and Pedro Lagoa, artist and author of “Notes Towards a Volcanic Impulse / Notes para Um Impulso Vulcânico” and of the "Archive of Destruction” , 19:00 Sala do Foyer (Piso 1)
LAMENTS OF DAVID FOR JONATHAN AND ABSALOM
In polyphonic versions by Dering, Weelkes, Ribera, Desprez, De la Rue, Agostini, Ramsey, Tomkins, Tejeda and Gombert
The stories of David, Absalom and Jonathan read like biblical versions of antique tragedies, full of violence, murder, betrayal, uprising, revenge, and also of profound friendship and love, expressed as loss in lamentations. The power and universal quality of these laments is probably due to their intrinsic anachronism and flexibility of meaning to be re-interpreted in different personal elegiac or political contexts.
This gave rise to a small but important vogue of polyphonic David-lamentations in the 16th and early 17th century, based on the same lyrics and resulting in a unique and intimate repertoire of laments which scholars still fail to pinpoint historically and contextually.
It is exactly this ambiguity and lack of transparent meaning, enforced by its dramatic content, which opens these laments for new and retroactive interpretations, giving them a relevance that emerges only in the future.
One could read them as renaissance Anthems for doomed Youth referring to the famous poem by war-poet Wilfred Owen. They function like the wound that crippled French poet Joe Bousquet during World War I, of which he said that it existed before him and that he was born to incarnate it. Most of the laments were composed on both sides of the Channel, the battlefield par excellence of so many future wars, for lovers and children still to fall.
The concert is like a seance where the listener is invited to ruminate the same texts over and over but every time through slightly different emotional and changing affective forms, as a polyphonic atlas of laments.
Next to some classic English versions by Tomkins, Ramsey and Weelkes, Graindelavoix performs two lesser known laments by Richard Dering, one of which was composed in exile in Rome and published in Antwerp. Rather than associated with a royal demise, the English laments seem to be all rather part of an emulative artistic process, transcribed and collected for personal reasons by English scribe and friend of the composers, Thomas Myriell. The two Spanish motets (by Bernardino de Ribera and Alonso de Tejeda) are rarely performed, while the obscure Italian motet by Lodovico Agostini has never been performed before. For all of these we are happy to use wonderful new transcriptions by Jorge Martín Valle.
This programme will be performed again in the fall for Musica Divina in Geel (22 Sept), Eborae Musica in Évora (6 Oct) and Muziekcentrum De Bijloke in Ghent (10 Nov).
With Florencia Menconi, Andrew Hallock, Albert Riera, Gabriel Belkheiri, Andrés Miravete, Marius Peterson, Tomàs Maxé, Arnout Malfliet and Björn Schmelzer
*
De verhalen van David, Absalom en Jonathan lezen als bijbelse versies van antieke tragedies, vol geweld, moord, verraad, opstand, wraak, maar ook diepe vriendschap en liefde, uitgedrukt in lamentaties. De kracht en universele kwaliteit van deze klaagzangen is wellicht te danken aan hun intrinsieke anachronisme en hun flexibiliteit om telkens opnieuw te worden geïnterpreteerd in verschillende persoonlijke elegische of politieke contexten.
Dit gaf aanleiding tot een kleine maar interessante vogue van polyfone David-klaagzangen in de 16e en vroeg 17e eeuw, gebaseerd op dezelfde teksten, resulterend in een uniek en intiem repertoire dat historisch en contextueel in het vage blijft.
Het is precies deze ambiguïteit en het uitblijven van een duidelijke betekenis, versterkt door de dramatische inhoud ervan, die deze klaagzangen opent voor nieuwe en retroactieve interpretaties, waarvan de relevantie pas veel later duidelijk wordt.
Je zou ze kunnen lezen als renaissance Anthems for doomed Youth, verwijzend naar het beroemde gedicht van oorlogsdichter Wilfred Owen. Ze functioneren als de wond, die de Franse dichter Joe Bousquet tijdens WO I verkreupelde, waarvan hij zei dat die wond vóór hem bestond, en dat hij geboren was om haar te belichamen. De meeste klaagzangen werden gecomponeerd aan beide zijden van het Kanaal, het slagveld bij uitstek van zoveel toekomstige oorlogen, voor geliefden en kinderen die nog moeten vallen.
Het concert is als een seance waarbij de luisteraar wordt uitgenodigd om dezelfde teksten keer op keer te herkauwen, maar telkens in net iets andere emotionele en wisselende affectieve gedaanten, als een polyfone atlas van klaagzangen.
Naast enkele klassieke Engelse versies van Tomkins, Ramsey en Weelkes, vertolkt Graindelavoix twee veel minder bekende lamentaties van Richard Dering, waarvan een in ballingschap in Rome werd gecomponeerd en in Antwerpen uitgegeven. In plaats van de associatie met een koninklijk overlijden, lijken de Engelse klaagzangen deel uit te maken van een artistiek, emulatief proces. Ze werden eerder om persoonlijke redenen getranscribeerd en verzameld door de Engelse scribent en vriend van de componisten, Thomas Myriell. De twee Spaanse motetten (van Bernardino de Ribera en Alonso de Tejeda) zijn veel minder bekend en zelden uitgevoerd, terwijl het obscure Italiaanse motet van Lodovico Agostini nooit eerder werd verklankt. Voor deze motetten maken we gebruik van de geweldige nieuwe transcripties van de hand van Jorge Martín Valle.
Dit programma wordt in de herfst opnieuw uitgevoerd voor Musica Divina in Geel (22 sept), Eborae Musica in Évora (6 okt) en Muziekcentrum De Bijloke in Gent (10 nov).
Met Florencia Menconi, Andrew Hallock, Albert Riera, Gabriel Belkheiri, Andrés Miravete, Marius Peterson, Tomàs Maxé, Arnout Malfliet and Björn Schmelzer
SOME WORK IN PROGRESS MAY - JUNE 2023
- A new recording for release in 2024 is in the making. It will be called EX NIHILO, Polyphony out of the Order of Things. After listening you will be convinced that sci-fi emerged with the dawn of polyphony.
- We are preparing two new concert programmes around Antwerp polyphonic underdogs Severin Cornet and Hubert Waelrant : Wonder Years & Hunger Years, for première at Laus Polyphoniae Festival in Antwerp on 22 August 2023.
*
- Een nieuwe opname voor release in 2024 is in de maak met de titel EX NIHILO, Polyphony out of the Order of Things. Na het luisteren weet je dat polyfonie de sci-fi van het verleden is.
- We werken aan twee nieuwe concertprogramma's rond de Antwerpse polyfone underdogs Severin Cornet en Hubert Waelrant: Wonderjaren & Hongerjaren, in première op Laus Polyphoniae Antwerpen op 22 augustus 2023
